Korespondencja Barsanufiusza i Jana

Pisma dwóch starszych mnichów, którzy rozmyśl­nie odmawiali bezpośredniego kontaktu z innymi, uwa­żając to za formę dyscypliny ascetycznej, wydają się być zdumiewającym wehikułem czasu, który pozwala nam przyjrzeć się złożonym aspektom życia na wsi i w mie­ście w okolicach Gazy w VI wieku. Korespondencja Barsanufiusza i Jana jest też niezwykłym oknem, przez które możemy oglądać społeczeństwo późnej starożytności. W pytaniach, jakie stawiano tym duchowym kierow­nikom i wskazówkach, jakich udzielali oni pytającym, spotykamy przedstawicieli wszystkich warstw społecznych: mnichów, świeckich chrześcijan, duchowieństwo, mieszkańców miasta i wsi, bogatych i ubogich. Nawet ci, których własne głosy nie przechowały się w Listach - heretycy, Żydzi, trędowaci, niewolnicy i kobiety — są obiektami wielu dociekań. Pytający, przynosili swoje problemy dotyczące szerokiej gamy spraw do anachoretów, których porady nie ograniczały się jedynie do oczy­wistych spraw religijnych, lecz całościowo obejmowały wszystkie dziedziny życia ich uczniów, włączając w to: sprawy finansowe i prawne, dyskusje polityczne i koś­cielne, relacje z rodziną, przyjaciółmi, służącymi i sąsia­dami. Listy pokazują wiarę Barsanufiusza i Jana, że Bóg troszczy się o wszystkie aspekty życia ludzi. Starcy uczyli, że uczeń powinien poddać wszystko badaniu swego ojca duchowego, aby mógł on służyć efektywnie jako boży in­strument w życiu ucznia.

  Na podstawie listów, szczegółowo opisujących życie w tej wspólnocie, możemy dostrzec to, co było charak­terystyczne dla szerszego ruchu monastycznego, jaki buj­nie rozwijał się w Bizancjum VI wieku. System rządów w klasztorze w Thawatha, oparty na bliskiej współpracy pomiędzy dwoma stopniami przełożeństwa - anachoretów i igumena - był wyjątkowo efektywny. Jednak pod wieloma innymi względami opis życia w klasztorze w Tha­watha daje nam obraz tego, czym był monastycyzm palestyński i egipski, i jaki był jego wpływ na ludzi żyjących we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.

Za: Jennifer L. Hevelone-Harper, Uczniowie Pustyni. mnisi, świeccy i prymat ducha w Gazie VI wieku, tytuł oryginału: Disciples of the desert: monks, laity, and spiritual authority in sixth-century Gaza, przekład: Ewa Dąbrowska, seria: źródła monastyczne t. 52, opracowania t. 12, TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2010