O umiarkowaniu i wstrzemięźliwości

Teraz kolej na to, by opowiedzieć o umiarkowaniu i wstrzemięźliwości: jak sam [Pitagoras] jej przestrzegał i jak uczył tego swych towa rzyszy. Wspominano już wyżej o ogólnych ustaleniach dotyczących umiarkowania, w których nakazywał niszczyć ogniem i żelazem wszystko to, co nieumiarkowane. Do tego rodzaju ustaleń [zaliczyć należy nakaz] powstrzymywania się od [zabijania i spożywania] wszystkich istot żywych, jak i od szkodliwych pokarmów, jak też i [praktyka] zastawiania stołów na ucztach smacznymi i bogatymi potrawami, a następnie odsyłania ich niewolnikom, co służyć miało powściąganiu apetytów, jak i [reguła], że złota nie nosi się do żadnej wolnej kobiety, tylko do heter. [Dalej], do tego rodzaju ustaleń należy zakaz spożywania [pokarmów] wpływających szkodliwie na sen i bystrość umysłu. Dalej, [nakaz] małomówności i całkowitego milczenia, przez które ćwiczyli się w panowaniu nad językiem, dalej, [zalecanie] ciągłego i nieustannego podejmowania i roztrząsania najtrudniejszych problemów, z czym łączy się umiarkowane używanie wina, pokarmów i snu, naturalna obojętność wobec sławy, bogactwa i podobnych im rzeczy, nieudawany szacunek wobec starszych, wobec równych wiekiem natomiast z serca płynąca życzliwość i równość, a wobec młodszych odpowiedzialność i po- zbawiona zazdrości zachęta, jak i wszystko to, co prowadzi do tej samej cnoty umiarkowania. (…)

Podobne do wyżej opisanych były zalecenia dotyczące milczenia, a prowadzące do ćwiczenia się w cnocie umiarkowania i powściągliwości. Ze wszystkich bowiem postaci powściągliwości najtrudniejsze jest panowanie nad językiem. Do cnoty [powściągliwości] należy i to, że [Pitagoras] przekonał Krotończyków, by powstrzymali się od nieuświęconych i nieprawych związków z nierządnicami, jak też poprawa obyczajów dzięki muzyce, z której pomocą [Pitagoras] przywrócił panowanie nad sobą oszalałemu z miłości młodzieńcowi. Do tej samej cnoty prowadzi napomnienie przestrzegające przed pychą. Takich to rzeczy uczył Pitagoras pitagorejczyków także przez to, że sam był ich wzorem.

Jamblich, O Życiu Pitagorejskim

tłumaczenie: Janina Gajda – Krynicka