Lud jest niezdolny i niegodny żyć w wolności

Pamiętam, że powiedziałem mu między innymi: „Z tego, co się dzieje niczego pan nie rozumie, wydaje pan sądy paryskiego gapia lub poety. Nazywa to pan zwycięstwem wolności, a jest to jej ostateczna klęska. Ten lud, który tak naiwnie pan podziwia, dowiódł ostatecznie, że jest niezdolny i niegodny żyć w wolności. Proszę mi pokazać, czego nauczyło go doświadczenie? Jakich nabył nowych cnot, jakich dawnych wad się wyzbył? Nie, powiadam, jest ciągle taki sam niecierpliwy, nierozsądny, występujący przeciw prawu, słaby wobec dobrych przykładów, zuchwały wobec niebezpieczeństwa — zupełnie jak jego ojcowie. Czas niczego w nim nie zmienił i pozostawił go równie lekkomyślnym w sprawach poważnych jak dawniej w drobnostkach".

Alexis de Tocqueville, Wspomnienia

Aleksander Wit Labuda

Ossolineum