Franciszek Petrarka

Najważniejszą postacią wśród humanistów włoskich wczesnego okresu był Franciszek Petrarka (1304-1374). Zdobywszy uznanie za sprawą swej włoskiej poezji lirycznej, starał się również opanować literaturę łacińską jako całość. Kolekcjonował rękopisy dzieł zarówno autorów klasycznych, jak i chrześcijańskich, doskonaląc teksty i wzorując się na stylu wielkich łacińskich twórców z ogromną korzyścią dla własnej precyzji, a także - skoro jego szerokie zainteresowania obejmowały najbardziej konkretne i wyraziste aspekty życia ludzkiego - ekspresji, zarówno w języku ojczystym, jak i po łacinie. Dzięki swym gramatycznym studiom literackim Petrarka stał się wytrawnym retorem. Czyniąc z języka coraz bardziej twórcze, elastyczne i wszechstronne narzędzie, przywrócił mu częściowo moc wpływania na ludzi, którą, jak sądzono, posiadał on w starożytności. Jednocześnie sprzeciwiał się ówczesnej nauce scholastycznej, szczególnie jej gałęzi przyrodniczej, ponieważ, jak uważał, w dążeniu do poznania abstrakcyjnego porządku niezrozumiałego świata odwraca uwagę badaczy od Boga i człowieka, kierując jaku przyrodzie. Tym samym Petrarka przekazał późniejszym humanistom przekonanie, zgodnie z którym abstrakcyjne formuły scholastyczne zupełnie nie przystają do codziennych przeżyć ludzi świeckich, zwłaszcza mieszkańców miast.

Za: Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja; redakcja: Jill Raitt, współpraca: Bernard McGinn i John Meyendorff, tytuł oryginału: Christian Spirituality, Vol. 2: High Middle Ages and Reformation (Word Spirituality, Vol 17), przekład: Piotr Blumczyński, Seria MYSTERION, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011