Wydaje się, że trudno znaleźć
w literaturze monastycznej jednoznaczne ślady motywacji
ontologicznych i protologicznych dotyczących enkrateia.
Motywacje, jakie dają
o sobie znać w praktyce monastycznej, zdają się być raczej
etycznej natury.
Nasuwa się jednak inne pytanie.
Tradycja monastyczna przejęła od ascezy przedmonastycznej
ideał wstrzemięźliwości seksualnej i dziewictwa jako rzecz
ogólnie uznawaną. Celibat, jak widzieliśmy, był dla monachos
zrozumiały sam przez się. Szukano tylko jego uzasadnienia
przez rozważania natury praktycznej - całkowita dyspozycyjność w
służbie Bożej, konieczność ascezy w celu opanowania
namiętności, zwłaszcza popędu seksualnego. Ale może ideał
ten opierał się na podstawach czysto teoretycznych? Czy nie miał
on powiązania z koncepcjami odnoszącymi się do kosmologii i
antropologii?
Aby odpowiedzieć na to pytanie,
trzeba poszerzyć dziedzinę naszych poszukiwań i zbadać
obfitą literaturę poświęconą dziewictwu powstałą w
starożytności chrześcijańskiej. Szczególną uwagę
poświęcimy literaturze IV w., gdyż w rym czasie powstało
wiele traktatów De virginitate, m.in. Atanazego,
Bazylego z Ancyry, Grzegorza z Nyssy, Jana Chryzostoma, Ambrożego i
Augustyna. Nie zapominajmy przy tym i o tych, którzy, jak
Hieronim, chociaż nie poświęcili temu tematowi specjalnego
traktatu, wielokrotnie do niego nawiązywali. Wspomnieć też należy
o dziełach anonimowych, jak np. traktat Pseudo-Atanazego O
dziewictwie (lub O ascezie), albo o ciekawej homilii O
dziewictwie skierowanej do ojców rodziny, wydanej przez D.
Amand i M. Moons.
Dzieła te przeważnie zawierały rady
praktyczne przeznaczone dla dziewic i wszystkich zachowujących
wstrzemięźliwość. Znajdujemy w nich jednak także rozważania
teoretyczne mające na celu usprawiedliwienie i uzasadnienie
ideału dziewictwa.
Za:
Antoine Guillaumont, U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, t.
2, (seria: źródła monastyczne, t. 38, opracowania, t. 8, Tytuł
oryginału: Études sur la spiritualité de l'Orient chrétien,
przekład: S. Scholastyka Wirpszanka OSBap, Kraków - Tyniec 2006,
TYNIEC- Wydawnictwo Benedyktynów
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.