Kontemplacja trzech charakterystyk

Używamy mądrej refleksji by kontemplować Dhammę, w szczególności trzy charakterystyki egzystencji - nietrwałość, brak satysfakcji i nie-ja. Kontemplując te trzy charakterystyki możemy osłabić mentalne rozróżnianie które normalnie wprowadza umysł w stan agitacji. Stosowanie uważności, formalnej medytacji, kontemplacji, zwiększy ilość przytomności obecnego momentu i zmniejszy ilość wyobrażeń i marzeń na jawie. Będziemy zdolni wyłapać wszystkie stare wspomnienia, nastroje i myśli znacznie szybciej i krok po kroku puszczać je. Czym bardziej potrafimy puścić wszelkiego tego rodzaju mentalne rozróżniania, tym mniej u nas stresu i cierpienia.

Kontemplując ten umysł, umysł mający tendencje do rozróżniania i fantazjowania, uciekania w przeszłość i przyszłość, powinniśmy trenować się w widzeniu rzeczy jako niepewne, zmienne i nietrwałe. Niezależnie jak bardzo próbujemy zdeterminować naszą przyszłość, nigdy nie okazuje się dokładnie taka, jak sobie ją wyobrażaliśmy. I mnóstwo czasu marnuje się na ten rodzaj myślenia. Ale ponieważ ciągle jesteśmy ofiarami złudzenia, te mentalne formacje stale się pojawiają. Zatem zręczny praktykant obserwuje umysł, widzi przez wszystkie te rozróżnienia rozpoznając nietrwałość, brak satysfakcji i nie-ja. Jeżeli szukamy jaźni, osoby, jakiegoś solidnego "ja" czy "innego" w tym mentalnym rozróżnianiu, nie znajdziemy nic takiego. To nazywa się używaniem nietrwałości, braku satysfakcji i nie-ja jako obiektu medytacji. Ajahn Chah powiedziałby że używanie tych trzech charakterystyk jako obiektu medytacji, powoduje powstanie prawdziwej mądrości. Ma to siłę by zmienić błędny pogląd i zniekształcenia umysłu. Ale jeżeli mądrość w pełni nie powstaje, to dlatego, że nasza koncentracja nie jest wystarczająco mocna. W takim przypadku musimy cofnąć się i ponownie ustanowić naszą przytomność na wdechu i wydechu, dając umysłowi czas na odpoczynek w spokoju koncentracji.

Jeżeli zbytnio poświęcamy się kontemplacji bez uprzedniego uspokojenia umysłu, odnajdziemy, że myślenie staje się niespokojne i ekscesywne, i że to co obserwujemy to tylko rozróżnianie umysłu. Nie jest to właściwy sposób kontemplacji. Zatem znów musimy się cofnąć i uczynić umysł spokojnym, dając mu czas na odpoczynek i odnowienie jego siły. Jakiejkolwiek metody używamy by uspokoić umysł, czy to uważności oddychania, metta, wspominanie Buddy czy kontemplacja śmierci, wszystkie one przynoszą ten sam rezultat.

Ajahn Anan