O nieszczęsny! któż cię zmuszał?

Sam bowiem grał rolę demagoga po to, żeby mieć za co wystawnie ucztować, a że uważał Ateny za zbyt małe źródło dochodów na tę wystawność, zaopatrywał się dodatkowo z Macedonii18 i dlatego to Antypater19 ujrzawszy go w starości wyraził się, że jak u bydlęcia ofiarnego już sprawionego nic w nim nie pozostało oprócz języka i jelit. A czyż ty, nieszczęsny, nie wywołujesz zdumienia, że potrafisz żyć tak nieszlachetnie, nie po ludzku, samolubnie, nieżyczliwy dla przyjaciół, obojętny wobec swego kraju, a mimo to mordujesz się, cierpisz bezsenność, uganiasz się za zyskami, rozglądasz się, po kim by odziedziczyć spadek — i to mając tak niezawodny środek do życia w spokoju jak sknerstwo?

Powiadają, że pewien Bizantyjczyk20 zastawszy kochanka u swej żony, która była bardzo brzydka, zawołał: „O nieszczęsny! któż cię zmuszał? [Dla mnie pociechą jest chociaż posag]"21 — [To, co ciebie wprawia w podniecenie i niepokój22, pozostaw, nędzniku, królom] i ich namiestnikom, którzy chcą rządzić i być pierwsi w państwach; tamci muszą przez ambicje, pychę i próżność ugaszczać ludzi, zasługiwać się im, być satelitami, posyłać dary, utrzymywać wojska, kupować gladiatorów. Ty zaś do tylu rzeczy się mieszasz, tyle zamętu sprawiasz i sam siebie w wir spraw wtrącasz, tak że żyjesz życiem ślimaka w muszli23 z powodu małostkowości; same przykrości znosisz nie mając z tego nic, tak jak osioł łaziebnika24, który dźwiga opał i chrust, zawsze w sadzy i dymie, sam nie mając dostępu do kąpieli, ciepła ani czystości.

18 Był na żołdzie Filipa.

19 Por. Zywot Fokiona, I, 3.

20 Osobistość nieznana.

21 Tekst i sens niepewny.

22 Tekst bardzo uszkodzony, sens tylko domyślny.

23 Tj. wkręconego sztucznie w spiralę (porównanie mało odpowiednie)

24 W łaźniach trzeba było podtrzymywać nieustannie ogień do grzania wody.

Plutarch, Moralia, t I

tłum. Zofia Abramowiczówna