Odosobnienie

Odosobnienie to swoista utrata modi istnienia (Weiselosegkeit), wolność (Ledigkeif), duchowe ubóstwo, bezinteresowność i wyzbycie się samego siebie (Gelessenheit). Człowiek duchowy, dzięki upodobnieniu do Boga, powinien móc korzystać ze wszystkich sposobów, ćwiczeń i technik umożliwiających znalezienie Boga. Bóg wskaże mu właściwą drogę. A jednak samego Boga cechuje „bezdrożność" i „odosobnienie". Będąc sam własnym bytem, Bóg dzięki swej mocy stanowi negatio negationis, zaprzeczenie przeczenia. Dlatego ten, kto opróżni się z wszelkiego stworzenia, pełen jest Boga i osiąga największe do niego podobieństwo. Odosobnienie nie jest zatem szczególną praktyką ascetyczną, lecz raczej całkowitym wyrzeczeniem, zgodnie z zaleceniem Eckharta, by zwracać uwagę na to, kim należy być, a nie na to, co należy czynić. Ale odosobnienie nie jest również stoicką cnotą, którą człowiek powinien praktykować beznamiętnie, nie zważając na ból*. Wręcz przeciwnie - oznacza ono całkowitą bezradność przed Bogiem, który pragnie, by człowiek zjednoczył się z Nim. Jedność ta możliwa jest wyłącznie dzięki określonej koncepcji nauczania czerpiącej z analogii. Zdaniem Eckharta, stworzenie jest unum purum nihil, czystą znikomością, która swebet an der gegenwerticheit gotes („unosi się" w obecności Bożej). Stworzenie „posiada" byt jedynie o tyle, o ile go „nie posiada", bowiem tylko Bóg udziela wciąż nowego bytu. Stworzenie jest niczym odbicie lustrzane wobec oryginału; jeżeli się odeń odsunie, rozpłynie się we własnej nicości.

Za: Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja; redakcja: Jill Raitt, współpraca: Bernard McGinn i John Meyendorff, tytuł oryginału: Christian Spirituality, Vol. 2: High Middle Ages and Reformation (Word Spirituality, Vol 17), przekład: Piotr Blumczyński, Seria MYSTERION, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011

*Nie wydaje się to tak jasne, jak sugeruje autor. Wydaje się, że człowiekowi któremu udało się rozwinąć stoicki spokój, dużo łatwiej wejść w stan odosobnienia.