Świecki arahatem?

 

Bardzo ciekawa Sutta, wskazująca, że jest możliwość w pewnych okolicznościach, by świecki wyznawca został arahatem. Tą okolicznością jest czas śmierci, co może mieć silny wpływ na psychikę i ułatwić inteligentnemu uczniowi Buddy „puszczenie” tego co do tej pory go zniewalało. Warto jednak zauważyć, że Sutta ta odnosi się tylko do ariya, który dysponuje już czterema rzeczami charakterystycznymi dla wchodzącego w strumień. Poza tym wydaje mi się, że trudno porównywać obecne czasy do czasów Buddy, kiedy jednak żyło się spokojniej, choćby przez brak mediów bombardujących umysł muzyką i informacjami ze świata. Nie mniej, skoro Sutty wspominają o takiej możliwości, dobrze jest o niej wiedzieć …

***

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał wśród Sakyów w Kapilavatthu w Parku Nigrodha. Przy tej okazji liczni mnisi robili szatę dla Zrealizowanego, myśląc: „Po trzech miesiącach, ze skompletowaną szatą, Zrealizowany uda się w podróż”. Mahanama Sakyan usłyszał: „Liczni mnisi, jak się mówi, robią szatę dla Zrealizowanego, myśląc, że po trzech miesiącach, ze skompletowana szatą, Zrealizowany uda się w podróż”. Wtedy Mahanama Sakyan podszedł do Zrealizowanego, złożył mu hołd, usiadł z boku i powiedział do niego: „Czcigodny panie, usłyszałem, że liczni mnisi, robią szatę dla Zrealizowanego, myśląc, że po trzech miesiącach, ze skompletowana szatą, Zrealizowany uda się w podróż. A nie słyszałem i nie nauczyłem się tego w obecności Zrealizowanego, jak mądry świecki wyznawca, który jest chory, obolały i ciężko schorzały powinien być pouczony przez innego mądrego świeckiego wyznawcę”.

„Świecki wyznawca, Mahanamo, który jest chory, obolały i ciężko schorzały powinien być pocieszony przez innego świeckiego wyznawcę czterema pocieszeniami: 'Niech czcigodny będzie pocieszony. Masz pewną wiarę w Buddę, taką oto: Zrealizowany jest arahatem, doskonale przebudzonym, spełnionym w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, pomyślnym, znawcą światów, nieprzewyższonym przywódcą osób do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, Przebudzonym, Zrealizowanym'. Posiadasz pewną wiarę w Dhammę, taką oto: 'Dhamma jest dobrze wyłożona przez Zrealizowanego, widzialna tutaj i teraz a nie (po upływie czasu) zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, doświadczana przez mądrych dla każdego osobiście'. Posiadasz pewną wiarę w Zgromadzenie, taką oto: 'Zgromadzenie uczniów Zrealizowanego praktykuje w dobry sposób, praktykuje w uczciwy sposób, praktykuje w prawdziwy sposób, praktykuje w odpowiedni sposób; mianowicie, cztery pary osób, osiem typów jednostek – to Zgromadzenie uczniów Zrealizowanego jest godne darów, godne gościnności, godne podarunków, godne ukłonu z szacunkiem, nieprzewyższone pole zasług dla świata'. Posiadasz cnotę drogą szlachetnym – niezłomną, niezdartą, nienaganną, niezagmatwaną, uwalniającą, chwaloną przez mądrych, wolną od chciwości, wiodąca do koncentracji'.

Po tym jak świecki wyznawca, który jest chory, obolały i ciężko schorzały został pocieszony przez innego świeckiego wyznawcę czterema pocieszeniami, powinien być zapytany: 'Czy jesteś niespokojny o swoją matkę i ojca?' Jeżeli odpowie 'jestem', powinno się mu powiedzieć: 'Ale, dobry panie, jesteś podmiotem śmierci. Czy jesteś niespokojny o swoją matkę i ojca, czy też nie, tak czy tak umrzesz. Zatem proszę, porzuć swój niepokój o matkę i ojca'. Jeżeli powie: 'Porzuciłem swój niepokój o matkę i ojca', powinien być zapytany: 'Czy jesteś niespokojny o swoją żonę i dzieci?' Jeżeli odpowie 'jestem', powinno się mu powiedzieć: 'Ale, dobry panie, jesteś podmiotem śmierci. Czy jesteś niespokojny o swoją żonę i dzieci, czy też nie, tak czy tak umrzesz. Zatem proszę, porzuć swój niepokój o żonę i dzieci'. Jeżeli powie: 'Porzuciłem swój niepokój o żonę i dzieci' powinien być zapytany: 'Czy jesteś niespokojny o pięć strun ludzkich zmysłowych przyjemności?' Jeżeli odpowie: 'jestem', powinno się mu powiedzieć: 'Boskie zmysłowe przyjemności, przyjacielu, są bardziej wyborne i wysublimowane niż ludzkie zmysłowe przyjemności. Zatem proszę, oderwij swój umysł od ludzkich zmysłowych przyjemności i zdecyduj się na bogów królestwa Czterech Wielkich Króli'.

Jeżeli powie: 'Mój umysł oderwał się od ludzkich zmysłowych przyjemności i zdecydował się na bogów królestwa Czterech Wielkich Króli', powinno się mu powiedzieć: 'Bogowie Tavatimsa, przyjacielu są bardziej wyborni i wysublimowani niż bogowie Czterech Wielkich Króli. Zatem proszę, oderwij swój umysł od bogów Czterech Wielkich Króli i zdecyduj się na bogów Tavatimsa'.

Jeżeli powie: 'Mój umysł oderwał się od bogów Czterech Wielkich Króli i zdecydował się na bogów Tavatimsa', powinno się mu powiedzieć: 'Bardziej wyborni i wysublimowani, przyjacielu, niż bogowie Tavatimsa są bogowie Yamy … bogowie Tusita … bogowie Nimmanarati … bogowie Paranimmitavasavatti … Świat Brahmy, przyjacielu jest bardziej wyborny i wysublimowany niż bogowie Paranimmitavasavatti'. Jeżeli powie: 'Mój umysł oderwał się od bogów Paranimmitavasavatti i zdecydował się na świat Brahmy', powinno się mu powiedzieć: 'Nawet świat Brahmy, przyjacielu, jest nietrwały, niestały, obejmowany przez osobowość. Zatem oderwij swój umysł od świata Brahmy i skieruj go na wstrzymanie osobowości'.

Jeżeli powie: 'Mój umysł oderwał się od świata Brahmy; skierowałem swój umysł na wstrzymanie osobowości', wtedy, Mahanamo, powiadam że nie ma różnicy pomiędzy świeckim wyznawcą który jest o tak wyzwolonym umyśle, a mnichem, który jest o wyzwolonym umyśle przez sto lat, to jest, pomiędzy jednym wyzwoleniem a drugim”.

SN 55: 54