Kiedy pseudodane stają się danymi?

Pseudodane często nabierają charakteru danych rzeczywistych i to w dwojakim sensie. Po pierwsze, w sensie subiektywnym, tj. dla samego poznającego podmiotu, który może tak selektywnie zauważać, interpretować i przypominać sobie tylko część informacji, że dokonywanym przezeń wnioskom czy apriorycznie żywionym przekonaniom nic nie zaprzecza (a zatem wszystko je „potwierdza"). Po drugie, w sensie obiektywnym, czy też zobiektywizowanym - podmiot może kierować na innych swoje własne, oparte na pseudodanych działania i konstruować dzięki temu zachowania obserwowanych osób w taki sposób, że potwierdzają owe pseudodane. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku przekonanie się o trafności jakiegoś naszego założenia jest niezmiernie prawdopodobne nie dlatego, że założenie to jest prawdziwe, lecz dlatego, że w założenie to wierzymy (i ono dzięki temu staje się prawdziwe). Przypadek pierwszy będziemy tu rozważali jako tendencyjne potwierdzenie przekonań, przypadek drugi - jako samospełniające się proroctwa.

Bogdan Wojciszke , Dane i pseudodane w procesie spostrzegania ludzi

(W: Złudzenia które pozwalają żyć)

s. 83