Theravada - pytania początkującego 1

Przyznam, że nie mam zbytnio do czynienia z początkującymi, zasadniczo prawie z nikim nie mam do czynienia, nie mam zatem pojęcia jakie pytania mogą ludziom przychodzić do głowy. By się nie wysilać z wymyślaniem hipotetycznego początkującego, skorzystam z książki pod tytułem "Dobre pytanie dobra odpowiedź", gdzie mam już gotowy zestaw pytań początkującego, można by rzec, że są tam pytania nie tylko początkującego na drodze Dhammy, ale raczej pytania kogoś kto dopiero początkuje w myśleniu. Zatem jak na potrzeby popularyzacji Dhammy wydają się dobre. Jedyna wątpliwość jest taka, czy ktoś kto dopiero początkuje w kwestii tak zasadniczej jak myślenie, jest w stanie cokolwiek zrozumieć z Nauki Buddy? Cóż, początki są zawsze trudne, z pewnością lepiej mieć jakieś niedojrzałe pytania niż będąc ignorantem nie mieć żadnych pytań.



PYTANIE: Czym jest buddyzm?


ODPOWIEDŹ: To pytanie jest źle sformułowane. Powinno brzmieć czym jest Nauka Buddy? A odpowiedź na to pytanie w najwyższym skrócie jest taka, że w życiu my wszyscy wysilamy się tylko w jednym, chcemy uniknąć cierpienia i uzyskać szczęście. Zadanie jakie sobie wyznaczył Budda, to pomoc w tym, byśmy zrealizowali nasz cel i osiągnęli trwałe szczęście i całkowicie uwolnili się od wszelkiego cierpienia. Zatem można powiedzieć, że Nauka Buddy zajmuje się tylko jednym: cierpieniem i jego wstrzymaniem.

Co do buddyzmu, są różne buddyzmy, a to z uwagi na to, że Nauka Buddy jest bardzo trudna do zrozumienia i wielu ludzi zrozumiało ją w odmienny sposób, przeważnie mniej lub bardziej błędnie. O ile buddyzmów jest wiele, Nauka Buddy jest jedna, i kto chce ją poznać, powinien pójść za rekomendacją czcigodnego Nanaviry:

Te książki Kanonu Palijskiego reprezentują Naukę Buddy i mogą być uważane za całkowicie godne zaufania: (Vinayapitaka) Suttavibhanga, Mahavagga, Culavagga (Suttapitaka) Dighanikaya, Majjhimanikaya, Samyuttanikaya, Anguttaranikaya, Suttanipata, Dhammapada, Udana, Itivuttaka, Theratherigatha. (Jataki może są autentyczne ale nie wchodzą w obręb tych Uwag). Żadne inne książki nie powinny być uważane za autorytatywne i niewiedza o nich (w szczególności o tradycyjnych komentarzach) może być uważana za korzystną jako pozostawiająca mniej do oduczenia się.

Używając słowa "poznać", miałem na myśli zapoznanie się z merytoryczną stroną zagadnienia, z zawartością Sutt. Natomiast poznanie Dhammy wymaga czegoś więcej - praktyki. Scholastycy, którzy wybrali sobie Sutty jako obiekt badań i nie praktykują Dhammy, nie są w stanie jej zrozumieć. Za to ten kto zna tylko parę Sutt, ale praktykuje wielogodzinne medytacje w lesie, ma szansą zrozumieć Dhammę.



PYTANIE: Kim był Buddha?
ODPOWIEDŹ: To pytanie jest również źle postawione. Sugeruje ono, że Budda przeminął. Owszem był pewien człowiek o imieniu Gotama, który w wyniku praktyki, zrealizował stan Buddy, przestał być osobą i stał się Dhammą i jako taki jest zawsze obecny, poza życiem i śmiercią i każdy kto tylko podejmie odpowiedni wysiłek, może zobaczyć nawet dzisiaj Buddę, gdyż kto widzi Dhammę, widzi Buddę:

Wystarczy Vakkali, dlaczego chcesz widzieć to brudne ciało? Ten kto widzi Dhammę, widzi mnie, ten kto widzi mnie, widzi Dhammę. Bo to kiedy widzi Dhammę, to widzi mnie i kiedy widzi mnie, to widzi Dhammę. SN22: 87


Trzeba sobie to jasno uświadomić. Gotama z rodu Syaków, po staniu się Buddą automatycznie stracił status człowieka, stał się elementem nie-determinowanym, poza narodzinami i śmiercią. To ważne, gdyż zaakceptowanie tego faktu, eliminuje u nas wszelkie historyczne podejście do tekstów jakie Budda przekazał. Dhamma nauczana jest przez niego w oparciu o własne doświadczenie. Jeżeli Budda mówi o odrodzinach, to nie dlatego, że urodził się w Indiach i zaakceptował takie wierzenie, ale dlatego, że widzi bezpośrednio, iż istoty opanowane przez pożądanie, nienawiść i złudzenie, są ofiarami ponownych odrodzin. Budda sam o sobie mówi w M 12. 


Tu polecam Sutty:

To było powiedziane przez Zrealizowanego, powiedziane przez Spełnionego, i tak usłyszałam:

Mnisi, świat został odkryty przez Tathagatę: Tathagata jest odłączony od świata. Powstanie świata zostało odkryte przez Tathagatę, Tathagata porzucił powstanie świata. Wstrzymanie świata zostało odkryte przez Tathagatę: Tathagata zrealizował wstrzymanie świata. Droga prowadząca do wstrzymania świata została odkryta przez Tathagatę: Tathagata utrzymał przy istnieniu drogę prowadzącą do wstrzymania świata.

W świecie z jego bogami ... cokolwiek może być zobaczone, usłyszane, odczuwane i poznawane przez umysł, zostało odkryte przez Tathagatę: dlatego jest nazywany Tathagatą. Wszystko co mówi, wszystko co wygłasza, pomiędzy nocą kiedy odkrywa najwyższe pełne oświecenie i nocą kiedy osiąga finałowe wygaszenie, element wygaszenia bez rezultatu uprzedniego utrzymywania, jest prawdą (tatha), nie inną niż to: oto dlaczego jest nazywany Tathagatą. Tak jak mówi, tak (tatha) czyni; tak jak czyni, tak (tatha) mówi: dlatego jest nazywany Tathagatą. W świecie z jego bogami ...To Tathagata jest Transcendentną Istotą Nietranscendentnego, Wszystkowidzącym i Władcą Mocy, dlatego jest zwany Tathagatą.
(Itv 13; A 4. 23)

Cokolwiek w tym świecie z jego bogami ... jest do zobaczenia, usłyszenia, odczucia, i poznania, czy osiągnięcia, znalezienia czy objęcia umysłem, to znam, to bezpośrednio poznałem. Podczas gdy to jest rozpoznawane przez Tathagatę, to jednak nie używa on tego jako bazy (pod wyobrażenia). Gdybym powiedział o tym wszystkim, że tego nie znam, to byłby fałsz wypowiedziany przeze mnie; i gdybym powiedział, że to znam i tego nie znam, byłoby tym samym; i gdybym powiedział, że ani to znam ani nie znam, byłoby to niepoprawne z mojej strony. I tak po zobaczeniu tego co może być zobaczone, Tathagata nie poczyna wyobrażenia tego co jest widziane, nie poczyna wyobrażenia tego co jest niewidziane, nie poczyna wyobrażenia tego co mogłoby być widziane, nie poczyna wyobrażenia żadnego widza. Po usłyszeniu tego co może być usłyszane ... Po odczuciu tego co może być odczute ... Po poznaniu tego co może być poznane, nie poczyna wyobrażenia tego co jest poznawane, nie poczyna wyobrażenia tego co jest niepoznawane, nie poczyna wyobrażenia tego co mogłoby być poznawane, nie poczyna wyobrażenia żadnego poznającego. W ten sposób Tathagata jest zrównoważony wobec tego co widziane, słyszane, odczuwane czy poznawane; i powiadam, nie ma innego zrównoważenia co ponad tym czy nadrzędne wobec tego zrównoważenia.

(A. 4 24)