Upadana

Przypomnijmy sobie o upadana – utrzymywaniu. Jest to o tyle istotne pojęcie, że występuje zarówno we współzależnym powstawaniu, jak i w tak ważnej w Dhammie koncepcji jak pięć agregatów utrzymywania. Innym terminem na upadana może być założenie. Bardzo dobrze sprawdza się ten termin, przy attavadupadana, wierze w istnienie „ja”, gdyż jest dwuznaczny, wskazuje zarówno na zakładanie czegoś jak i branie za pewne. Niestety trochę dziwnie brzmi zakładanie poglądów. Jednak najważniejsze, byśmy rozumieli co termin ten oznacza, to ważne dla celów praktycznych, staranie się, by osiągnąć idealne tłumaczenie, kosztem na przykład czasu jaki moglibyśmy spędzić na obserwacji ciała, nie wydaje się być dobrym rozwiązaniem. Naszym celem jest uwolnienie się od upadana, a nie uzyskanie najlepszego tłumaczenia ... Wspominam o tym, bo są tacy którzy większość czasu poświęcają właśnie zagadninieniom, jak co przetłumaczyć. Nie można oczywiście lekceważyć ich wysiłków, nie mniej wydaje się, że buddyjska praktyka nie na tym polega. Pewien mnich spędział dużo czasu nad słowem tanha. Jak zauważył ironicznie mój znajomy, nie przeszkodziło mu to nadmiernym akceptowaniu ofiarowanych rzeczy. Tanha w akcji, jakkolwiek by ją przetłumaczyć ... 

Jak tylko szlachetny uczeń zrozumie utrzymywanie, powstanie utrzymywania, wstrzymanie utrzymywania, drogę do wstrzymania utrzymywania, w ten sposób jest on człowiekiem o właściwym poglądzie z prostym poglądem, mającym doskonałe zaufanie do Dhammy, będącej prawdziwym obiektem wiary, który osiągnął.

A co jest utrzymywaniem, co jest powstaniem utrzymywania, co jest wstrzymaniem utrzymywania, co jest drogą prowadzącą do wstrzymania utrzymywania? Są te cztery rodzaje utrzymywania, utrzymywanie zmysłowych przyjemności, utrzymywanie (błędnych) poglądów, utrzymywanie obrządków i rytuałów, utrzymywanie wiary w "ja". Z powstaniem pragnienia jest powstanie utrzymywania, z wstrzymaniem pragnienia jest wstrzymanie utrzymywania. Droga prowadząca do wstrzymania utrzymywania to ta Szlachetna Ośmioraka Ścieżka, mianowicie: właściwy pogląd, właściwa intencja, właściwa mowa, właściwe działanie, właściwy sposób utrzymania, właściwy wysiłek, właściwa uważność, właściwa koncentracja.

Po tym jak szlachetny uczeń zrozumiał utrzymywanie, powstanie utrzymywania, wstrzymanie utrzymywania, drogę prowadzącą do wstrzymania utrzymywania, to całkowicie rezygnuje z dogłębnych tendencji do pożądania, rezygnuje z dogłębnych tendencji do awersji i wykorzenia on dogłębne tendencje do poglądu i wyobrażenia "jestem" i przez zaniechanie ignorancji i powstanie prawdziwej wiedzy tutaj i teraz realizuje koniec cierpienia. W ten sposób jest on człowiekiem o właściwym poglądzie z prostym poglądem, mającym doskonałe zaufanie do Dhammy, będącej prawdziwym obiektem wiary, który osiągnął. M 9 

Mnisi, są cztery rodzaje utrzymywania: utrzymywanie zmysłowych przyjemności, utrzymywanie błędnych poglądów, utrzymywanie obrządków i rytuałów i utrzymywanie wiary w "ja".

Podczas gdy pewni pustelnicy i bramini oznajmiają iż głoszą pełną wiedzę o wszystkich rodzajach utrzymywania, to jednak nie opisują wszystkich rodzajów utrzymywania. Opisują pełne poznanie utrzymywania zmysłowych przyjemności bez opisania utrzymywania (błędnych) poglądów, utrzymywania obrządków i rytuałów, czy utrzymywania wiary w "ja". Dlaczego tak jest? Ci dobrzy pustelnicy i bramini nie rozumieją tych trzech przypadków utrzymywania, takimi jakimi one rzeczywiście są. W konsekwencji, podczas gdy ci dobrzy pustelnicy i bramini oznajmiają iż głoszą pełną wiedzę o wszystkich rodzajach utrzymywania, opisują oni (tylko) pełną wiedzę o utrzymywaniu zmysłowych przyjemności, bez opisania utrzymywania poglądów, utrzymywania obrządków i rytuałów i utrzymywania wiary w "ja".

Podczas gdy pewni pustelnicy i bramini oznajmiają iż głoszą pełną wiedzę o wszystkich rodzajach utrzymywania, opisują oni pełną wiedzę o utrzymywaniu zmysłowych przyjemności i utrzymywaniu poglądów, bez opisania utrzymywania obrządków i rytuałów i utrzymywania wiary w "ja". Dlaczego tak jest? Ci dobrzy pustelnicy i bramini nie rozumieją tych dwóch przypadków utrzymywania, takimi jakimi one rzeczywiście są. W konsekwencji, podczas gdy ci dobrzy pustelnicy i bramini oznajmiają iż głoszą pełną wiedzę o wszystkich rodzajach utrzymywania, opisują oni (tylko) pełną wiedzę o utrzymywaniu zmysłowych przyjemności, i utrzymywaniu poglądów, bez utrzymywania obrządków i rytuałów i utrzymywania wiary w "ja".

Podczas gdy pewni pustelnicy i bramini oznajmiają iż głoszą pełną wiedzę o wszystkich rodzajach utrzymywania, opisują oni pełną wiedzę o utrzymywaniu zmysłowych przyjemności, utrzymywaniu poglądów i utrzymywaniu obrządków i rytuałów bez opisania utrzymywania wiary w "ja". Dlaczego tak jest? Ci dobrzy pustelnicy i bramini nie rozumieją jednego przypadku utrzymywania. Opisują oni pełne zrozumienie utrzymywania zmysłowych przyjemności i utrzymywaniu poglądów i utrzymywania obrządków i rytuałów bez opisania utrzymywanie wiary w "ja".

Mnisi, w takiej Dhammie i Dyscyplinie jak te, jest oczywiste, że zaufanie do Mistrza nie zostało właściwie skierowane, jest oczywiste, że zaufanie do Dhammy nie zostało właściwie skierowane i jest oczywiste że doskonalenie moralności nie zostało właściwie skierowane, i że uczucia bliskości do tych co dzielą tą Dhammę nie zostały właściwie skierowane. Dlaczego tak jest? Dzieje się tak gdy Dhamma i Dyscyplina są źle przedstawione, źle głoszone, prowadzą do nikąd, nie wytwarzają spokoju i są głoszone przez tego kto nie jest w pełni oświecony.

Mnisi, podczas gdy Tathagata oznajmia iż ogłasza pełną wiedzę o wszystkich rodzajach utrzymywania, opisuje on pełną wiedzę o utrzymywaniu zmysłowych przyjemności, o utrzymywaniu (błędnych) poglądów, o utrzymywaniu obrządków i rytuałów i o utrzymywaniu wiary w"ja". M 11 

Widząc materialną formę okiem, pożąda jej gdy jest przyjemna, posiada złą wolę co do niej gdy jest nieprzyjemna, trwa z nieustanowioną uważnością ciała i ograniczonym umysłem, bez zrozumienia jak dochodzi do wyzwolenia serca i wyzwolenia przez zrozumienie, gdzie te złe, niekorzystne stany znikają bez pozostałości. Zaangażowany w faworyzowanie i oponowanie, gdy czuje jakieś uczucie, czy to przyjemne czy to bolesne, czy ani-przyjemne-ani-bolesne, rozmiłowuje się w tym uczuciu, potwierdza je i pozostaje przy nim. I tak, rozmiłowanie się w jakimś z tych uczuć to utrzymywanie. Z utrzymywaniem jako warunek istnienie, z istnieniem jako warunek narodziny, z narodzinami jako warunek starość i śmierć mają pozytywne istnienie, jak również żal, płacz, ból, smutek i rozpacz. Oto jak powstaje ta cała masa cierpienia. M 38

Nanamoli Thera: Upadana mieści się w formule w/p i okupuje pośrednią pozycje pomiędzy Pragnieniem (tanha) i Istnieniem (bhava). Pragnienie (zarządzane przez ignorancję) warunkuje Założenie (upadana), które jest konieczne by Być. Rozróżniamy cztery rodzaje upadana, mianowicie zmysłowe pragnienie, poglądy, przywiązanie do reguł i rytuałów i teorie o ”ja”. Dwie inaczej identyczne Sutty prezentują aspekt w/p który szczególnie podkreśla istnienie, przez użycie słowa pabhava (istnienie dane przez) przy każdym terminie, mają tylko jedną różnicę, mianowicie: jedna zaczyna się od czterech rodzajów upadana a druga od czterech rodzajów ahara (pokarmu), mianowicie fizycznego pokarmu, kontaktu, wyboru, i świadomości. To wskazuje na pewną wymienność tych dwóch idei - upadana i ahara. Zasada „wszystkie stworzenia utrzymywane są przez pokarm” jest w Dhammie fundamentalną. Te dwie idee pokarmu i egzystencji są nieoddzielne od asymilacji i powstawania, i są związane ze sobą wzajemnie przez warunkowość sine qua non, tak samo jak obydwie związane są z ideą Pragnienia itd.

Nanavira Thera: Na stronie 302 mówisz: “Arahat chwyta się tylko ku końcowi chwytania”. Z tym się nie zgadzam. Nie ma jakiegokolwiek utrzymywania (upadana) u arahata. Puthujjana jest opisywany w terminach pańc'upadanakkhanda ale arahat (podczas gdy jeszcze żyje) tylko w terminach pańcakkhanda. Upadana całkowicie zanikło. Są cztery rodzaje upadana – kama, ditthi, silabbatta i attavada – i arahat nie ma żadnego (patrz M11). Wyrażenie w Suttach opisujące osiągnięcie poziomu arahata to anupadaya asavehi cittam vimucci (z uwolnionym umysłem przez nie-trzymanie skaz). Termin sa-upadisesa-nibbanadhatu, który odnosi się do żyjącego arahata, ty odbierasz jako Nibbana z pozostałą grupą utrzymywania”. Ale to faktycznie nie ma nic wspólnego z upadana. Upadisesa oznacza po prostu pozostałą rzecz czy pozostałość. W M10 obecność upadisesa jest tym co odróżnia anagami (nie powracającego) od arahata i to jasne, że nie jest to tą samą rzeczą, która odróżnia żyjącego arahata (sa-upadisesa-nibbana-dhatu) od martwego arahata (an-upadisesa-nibbana-dathu). Upadisesa jest zatem pozostałością, która u żyjącego arahata jest pańcakkhanda parińńata titthanti chinnamulaka (Theragata 120) (Pięć agregatów będąc całkowicie znanymi, trwa z odciętym korzeniem. I mula (lub korzeń) który jest china (odcięty) to upadana. To oznacza, że może być ciągle rupa, vedana, sanna, sankhara i vińńana bez upadana.

Nanavira Thera: Ale teraz powstaje trudność. Jak sprecyzować upadana -utrzymywanie- jeżeli nie jest ono synonimem z cetana - intencją? To i nic innego jest fundamentalnym pytaniem postawionym przez Naukę Buddy i jest niezwykle trudno dostrzec odpowiedź (choć możne być ona dana bez kłopotu). Odpowiedź jest taka, że wszelkie pojęcia subiektywności czy egzystencji podmiotu (któremu prezentują się obiekty) wszelkie pojęcia “ja” i “moje” są upadana. Czy zatem może być intencjonalne świadome działanie – takie jak jedzenie pokarmu bez pojęcia: „To ja, który działam, który jem ten pokarm?” Odpowiedź jest – tak. Arahat intencjonalnie je pokarm, ale jedzenie nie jest stowarzyszone z myślą o podmiocie, który je pokarm. U nie-arahatów takie myśli (w różnym stopniu, oczywiście) powstają. Arahat pozostaje jednostką (rozróżnialną od innych jednostek) ale nie jest już dłużej osobą (kimś, ja, podmiotem). Nie jest to jak prawdopodobnie jesteś skłonny myśleć - różnica bez znaczenia. To podstawowa różnica, bardzo ważna różnica i różnica która musi być uczyniona.

… tak też Magandiya, gdybym pouczył cię w Dhammie tak: 'To jest to dobre zdrowie to jest to wygaszenie' mógłbyś poznać to zdrowie mógłbyś zobaczyć te wygaszenie i z pojawieniem się u ciebie wzroku, twoja chęć i pożądanie za pięcioma agregatami utrzymywania mogłoby zostać zaniechane i być może mógłbyś pomyśleć: 'Panowie, przez długi czas byłem w rzeczywistości zwodzony, oszukiwany i defraudowany przez ten umysł, utrzymywalem tylko materię, utrzymywalem tylko uczucie, utrzymywalem tylko percepcję, utrzymywalem tylko determinacje, utrzymywalem tylko świadomość. Z moim utrzymywaniem jako warunek istnienie, z istnieniem jako warunek, narodziny, z narodzinami jako warunek starość i śmierć uzyskują pozytywne istnienie, jak również żal, płacz, ból, smutek i rozpacz. Oto jak powstaje ta cała masa cierpienia'". M 75 

Tutaj mnisi, pewien pustelnik czy bramin, z uwolnieniem się od poglądów bazujących na przeszłej skończoności czy poglądów bazujących na przyszłej skończoności, z zupełnym odseparowaniem od więzów zmysłowych przyjemności i z przekroczeniem szczęścia odosobnienia i przekroczeniem niematerialnej przyjemności i przekroczeniem ani-bolesnego-ani-przyjemnego uczucia widzi tak: 'Jestem spokojny, osiągnąłem wygaszenie, jestem bez utrzymywania'.

Mnisi, Tathagata rozumie (wszystko to) w ten sposób: pewien pustelnik czy bramin, z uwolnieniem się od poglądów bazujących na przeszłej skończoności czy poglądów bazujących na przyszłej skończoności, z zupełnym odseparowaniem od więzów zmysłowych przyjemności i z przekroczeniem szczęścia odosobnienia i przekroczeniem niematerialnej przyjemności i przekroczeniem ani-bolesnego-ani-przyjemnego uczucia widzi tak: 'Jestem spokojny, osiągnąłem wygaszenie, jestem bez utrzymywania'. Z pewnością ten czcigodny zakłada drogę bezpośrednio do wygaszenia. Jednak w utrzymywaniu (jako czyniący) ten dobry pustelnik czy bramin ciągle utrzymuje poglądy bazujące na przeszłej skończoności czy poglądy bazujące na przyszłej skończoności, czy szczęście odosobnienia, czy nie-materialną przyjemność czy ani-bolesne-ani-przyjemne uczucie. A kiedy widzi on tak: 'Jestem spokojny, osiągnąłem wygaszenie, jestem bez utrzymywania', samo to deklaruje się jako utrzymywanie z jego strony. (Teraz wszystko to) jest determinowane i przez to toporne; ale jest wstrzymanie determinacji, jest takie coś. Wiedząc tak i widząc ucieczkę z tego (wszystkiego) Tathagata wychodzipoza to (wszystko). M103