Schopenhauer nazywago kwietywem (czyli brakiem motywów woli), a także porównuje to z dalekowschodnią koncepcją nirwany. Jest to dobrowolna rezygnacja z aktywnego dążenia, zawieszenie wszelkiego pożądania. Człowiek wtedy przestaje chcieć czegokolwiek. „Wola odwraca się teraz odżycia: jego rozkosze, w których dostrzega afirmację życia, budzą w nimz grozę. Człowiek dochodzi dostanu dobrowolnego wyrzeczenia, do rezygnacji, do pełnego spokoju i całkowitej bezwolności”. Ten stan całkowitego spokoju jest stanem ascezy.
Człowiek wyrzeka się wszystkiego.To wyrzeczenie pragnień i pożądań, zapobiegliwych działań i troski, przyjęcie wszystkiego, jakim jest, uwolnienie od jakiegokolwiek dążenia, czyli właściwie zamarcie życia przy ciągłym jednak jego trwaniu, jest najdoskonalszym stanem, jaki człowiekowi może się przydarzyć. Przydarzyć, bo nie umiemy go racjonalnie zaprogramować. Nirwana jest rodzajem łaski, zdarza się że w sposób niczym w świecie przedstawień niespowodowany. Kwietyw znajduje się poza zasadą racji dostatecznej. Jest to stan świętości. Dlatego też naukę o negacji woli nazywa Schopenhauer nauką o zbawieniu. Asceza ta jest dobra dla człowieka, bowiem wybawia go od cierpień. Schopenhauer w Świecie poświęcił długie rozważania żywotom pustelników, ascetów, świętych należących do różnych tradycji kulturowych i religijnych.
Stan uśpienia woli nie jest związany ani nie jest też wynikiem żadnej określonej religii. Jest to dla Schopenhauera pojęcie filozoficzne wolne od związkówz jakimkolwiek wyznaniem. Zasada ascezy jako najważniejsza prawda mądrości życia wynika z metafizyki woli i odkrycia tego, że cierpienie stanowi niezbywalną właściwość zindywidualizowanej woli. Stan nirwany jest bliższy śmierci niż życia. Ale skoro „lepiej byłoby w ogóle nie istnieć”, to jest to też najlepsza z możliwych form życia, właśnie dlatego, że tak bliska śmierci.Już Platon pisał, że filozofowie przygotowują się do śmierci, a sami za życia są bardziej martwi niż żywi.W myśl mądrości życia Parergów to anachoreta na pustyni jest najszczęśliwszym człowiekiem na świecie. Idea wyrzeczenia przypomina mądrość stoicką, nie należy jednak zapominać o tym, jak przy wszystkich zbliżeniach wiele dzieli Schopenhauera od stoików. On sam podkreślał, że stoicyzm zasadniczo mylili się, chcąc uczyć o szczęściu, bowiem szczęście dla człowieka jest w ogóle niedostępne, jedyne, co można osiągnąć w życiu, to ograniczenie cierpienia.
Zaniechanie błędnej pogoni za szczęściem uważa Schopenhauer za najważniejszy wniosek płynący z metafizyki woli.„Jeden jest tylko błąd przyrodzony, mianowicie, że jesteśmy po to, byśmy byli szczęśliwi. Jest nam przyrodzony, gdyż pokrywa się z samym naszym istnieniem, a cała nasza istota jest tylko jego parafrazą”.
Zło tkwi w zindywidualizowaniu woli, zatem im mniej jednostkowych pragnień, tym mniej zła. Anachorera jest lepszy od innych przez znaczne uwolnienie się od pożądań własnej woli. Jest modelem mniejszego cierpienia, bowiem skoro cierpie nie płynie z niespełnienia pragnień woli, to im mniej chcemy, tym mniej cierpimy. Uspokajając siebie, powoduje też wtórnie mniej cierpień innych. Znów altruizm ma korzenie w egoizmie.
Schopenhauer pisał, że życie szczęśliwe jest niemożliwe, nieistnieje, natomiast możliwe jest tylko życie heroiczne. Największym heroizmem jest spokojne spojrzenie na świat zła bez lamentacji i bez buntu. Jest nim spokojne przyjęcie prawdy bycia. W tym heroizmie tkwi też głęboki racjonalizm filozofii Schopehauera. Istotą filozofii jest zadawanie kłamu złudzeniom.
Przyjęcie prawdy o złej naturze świata, czoć przykre dla człowieka, jest jednak znacznie lepsze niż poddawanie się iluzorycznej pogoni za szczęściem, która może tylko mu przysporzyć dodatkowych cierpień. Brak złudzeń może uchronić przed większym cierpieniem płynącym ze wzrostu woli życia. Wycofanie okazuje się jedyną racjonalną postawą wobec świata.
Hanna Buczyńska-Garewicz
Ze wstępu do książki W poszukiwaniu mądrości życia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.