Merton - parę sentencji

Dla „ ludów prymitywnych " przeszłość i przyszłość są w teraźniejszości. Dla „ nowoczesnych " teraźniejszość jest albo w przyszłości, albo w przeszłości. Nie mają teraźniejszości, a jedynie permanentnie powtarzający się nieład. Ale ostre, towarzyszące ludzkiej działalności dźwięki wypunktowują nieład: ludzie ogłaszają datę, godzinę, minutę danego dnia. W każdej chwili wykrzykuj ą, że miało miejsce coś ważnego lub że to coś właśnie się zdarzy. Rzeczywiście, można „być obecnym " w kręgu wielkich wydarzeń, które aktualnie się odbywają. Lecz w szarym, rozlazłym nieładzie pogmatwanych chwil nie ma już teraźniejszości, a zdarzenia nie mają charakteru ani znaczenia dla tych, którzy zdają się w nich uczestniczyć. Zamiast zająć się jakimś sensownym działaniem, bombardujemy się nawzajem oświadczeniami i deklaracjami, w których interpretujemy to, co się zdarzyło, dzieje lub ma się zdarzyć. Nieustannie podajemy sobie czas, jakby miał przestać istnieć, jeśli nie będziemy o nim mówić. Cóż, może by przestał!...

Nasze umysły są jak sroki. Zbierają one wszystko, co się świeci, nie bacząc, że ich gniazda stają się bardzo niewygodne z powodu nagromadzonego żelastwa.

Nie mam większego pojęcia o tym, co dzieje się na świecie, ale od czasu do czasu zdarza mi się widzieć niektóre rzeczy, które tam ludzie malują i piszą, i utwierdza mnie to w przekonaniu, że wszyscy oni żyją w śmietniku. Jestem zadowolony, że nie słyszę tego, co śpiewają.

Pamięć jest fałszowana i rujnowana przez natłok innych „pamięci". Jeśli chcę mieć prawdziwą pamięć, muszę wpierw zapomnieć o istnieniu ogromnej masy rzeczy. Pamięć nie jest w pełni sobą kiedy sięga jedynie w przeszłość. Pamięć, która nie docenia teraźniejszości, nie „ pamięta" chwili obecnej, nie „pamięta " swej prawdziwej tożsamości, nie jest w ogóle pamięcią. Ten, kto pamięta tylko fakty i przeszłe zdarzenia i nigdy nie nakierowuje się z powrotem na teraźniejszość, pada ofiarą amnezji.

Za: Thomas Merton, Nowy posiew kontemplacji, przekład: Lidia Zielińska, Wydawnictwo „Homini”, Bydgoszcz 1999