Obszerny artykuł o Myśleniu pojęciowym, i myśleniu stereotypowym i propagandzie

 Oficjalna propaganda PRL najczęściej adresowana była do tzw. przeciętnego odbiorcy – który jest właściwie tylko abstrakcyjnym pojęciem statystycznym. W rezultacie propaganda ta nie była odpowiednio skuteczna w stosunku do wielu środowisk, które odbiegały od przeciętnej – tzn. dla jednych odbiorców była za trudna, a dla drugich zbyt prymitywna.

Tymczasem metodę tą szeroko wykorzystywała opozycja – klasycznych przykładów dostarcza tu propaganda KOR-u. W okresie, gdy KOR rozpoczął przenikanie do środowisk katolickich i zależało mu na ich pozyskaniu, Adam Michnik napisał książkę pt. Kościół, lewica, dialog (Wydaną w Paryżu), w której przedstawił się jako człowiek prawie nawrócony na katolicyzm.

Aby ułatwić sobie nawiązanie kontaktu z niepodległościowymi środowiskami kombatanckimi – zwłaszcza piłsudczykowskimi, oraz innymi środowiskami, w których postać Józefa Piłsudskiego była popularna, jak również w celu przygotowania przedpola dla propagandy KOR-u w tych środowiskach (zwłaszcza zaś w powstającym już wówczas środowisku neopiłsudczykowskim, które miało przed sobą duże perspektywy), A. Michnik napisał pracę pt. Mienie zapomnianych przodków której zadeklarował się niemal jako neopiłsudczyk.

*

Z hasłem pojęcie mamy do czynienia kiedy „używany jest w określonym znaczeniu, gdy towarzyszy mu rzeczowa, metodologiczna, precyzyjna definicja. Warstwa poznawcza jest tam więc decydująca, natomiast warstwa wartościująca, oceniająca jest minimalna lub nie występuje w ogóle. Dokładnie odwrotnie jest w wypadku stereotypu. Tu warstwa poznawcza, metodologiczna jest minimalna, a wartościująca, oceniająca (na plus, lub minus — stereotypy pozytywne i stereotypy negatywne) jest rozbudowana i decydująca. Stereotypy służą do sterowania różnymi grupami ludźmi, a szczególnie tymi, które nie żądają precyzyjnych informacji i nie sprawdzają ich wiarygodności w źródłach. By sterować, czy też manipulować tymi grupami, należy wiedzieć jakie stereotypy w danej społeczności są pozytywne, a jakie negatywne. Ten sam wyraz może być różnym stereotypem w zależności od grupy. Myślenie pojęciowe to myślenie opierające się przede wszystkim na faktach, źródłach, pragnące odkryć i dotrzeć do prawdy obiektywnej w danym temacie. Osoba, która się nim kieruje, gdy słyszy opinie przeciwne jej poglądom, przekonaniom czy wiedzy w danym temacie, nie odrzuca ich a priori, ale stara się je zweryfikować, sprawdzić. Gdy okażą się zgodne z rzeczywistością, osoba ta, gotowa jest raczej zmienić swoje przekonania i opinie w danym zakresie, niż swą ideologię, stawiać ponad odkrytą prawdę, fakty, rzeczywistość. W myśleniu stereotypowym dominuje ideologia, utarte przekonania, stereotypy (stąd nazwa), przyzwyczajenie itp. Gdy osoba kierująca się tym typem myślenia spotyka się z poglądami i informacjami burzącymi jej utarte przekonania, gotowa jest raczej odrzucić te informacje bez weryfikacji, ograniczyć czy zakończyć znajomość z osobami i podmiotami, które takich informacji dostarczają.

„(…) Analizując relacje wewnątrz wielu grup religijnych okazuje się, iż dominuje tam bezwzględne, bezkrytyczne, nie podlegające dyskusji posłuszeństwo guru, przywódcy, animatorowi, prowadzącemu. Różne przejawy pytań, dyskusji, dotarcie do prawdy, czy wątpliwości widziane są źle. Jeżeli jestem nauczycielem, wykładowcą, naukowcem warto zwrócić uwagę, jaki model dominuje w mojej postawie i jaki model kreuję u swoich uczniów, studentów, słuchaczy; czy zachęcam do krytycznego (choć nie krytykanckiego) myślenia — również względem treści, jakie słyszą ode mnie — do samodzielności w myśleniu, analizowaniu i docieraniu do informacji, sprawdzania faktów głównie w źródłach itp. Czy też raczej preferuję tych, którzy we wszystkim ze mną się zgadzają, nie zgłaszają krytycznych uwag, alternatywnych czy wręcz innych ujęć . Warto wychowywać już od dziecka do myślenia w życiu.”

Czytaj całość
https://pubmedinfo.org/2016/03/14/myslenie-pojeciowe-a-myslenie-stereotypowe/
***
Warto zwrócić uwagę że myślenie stereotypowe, czy też uleganie przesądom, nie koniecznie musi być oznaką niskiej inteligencji. Sterotyp czarnego bandziora, gotowego do użycia przemocy fizycznej dla ledwie paru dolarów, znajduje potwierdzenie w danych statystycznych i kto ogłasza się wolnym od tego stereotypu, decydując się na wieczorny spacer po Detroit, może już nie wrócić do domu.

Stereotyp żyda w rządzie jako dbającego bardziej o dobro swej nacji i Izraela, niż danego kraju którego jest oficjalnym obywatelem, jest jeszcze bardziej ugruntowany w rzeczywistości. Nawet jeżeli większość rabunków dokonywanych jest przez czarnych, to i tak całkiem sporo czarnych nie jest bandziorami. Natomiast jak dotąd historia nie odnotowała żyda, który identyfikowałby się bardziej jako Niemiec, Rosjanin, czy Polak, niż żyd.

Co do niechęci osób religijnych wobec podważania ich fundamentalnych dogmatów, to całkiem naturalne i zrozumiałe zjawisko. Skoro coś już jest rozpoznane jako prawda, nie ma sensu dalej jej testować. Problem oczywiście jest taki że wiara może być pokladana w obiekcie, który na to nie zasługuje. Jednak wątpienie i kwestionowanie Nauczyciela który głosi Prawdę jest tak samo niebezpieczne jak dogmatyczna wiara w Fałszywego guru. Problem nie leży w dogmatyźmie jako takim, ale w jakości obiektu wiary. Inteligentny człowiek i głupiec wierzą w inne rzeczy. Inteligentny człowiek zdaje sobie sprawę ze swej niewiedzy, ale wierzy że są tacy co wiedzą lepiej niż on na temat natury świadomoego doświadczenia. Brak zaufania w to co zalsuguje na zaufanie jest jednym z aspektów ignorancji.

https://pubmedinfo.org/2016/03/14/myslenie-pojeciowe-a-myslenie-stereotypowe/