Ajahn Amaro - Realizacja wstrzymania

Realizacja wstrzymania

Doświadczenie rigpa jest synonimem z doświadczeniem, dukkha-nirodha, wstrzymaniem cierpienia.

Brzmi dobrze, prawda? Praktykujemy w celu realizacji końca cierpienia, jednak stajemy się tak przywiązani do pracy z rzeczami w umyśle, że kiedy dukkha zatrzymuje się, i serce staje się przestrzenne i puste, znajdujemy się nieco zagubionymi*. Nie wiemy jak pozostawić to doświadczenie samemu sobie: „Och – wszystko jest otwarte, czyste, przestrzenne … i tak, co mam teraz robić?” nasze uwarunkowanie mówi: „Powinienem coś robić. To nie jest to co oznacza postęp na ścieżce”. Nie wiemy jak być przebudzonymi i jak pozostawić tą przestrzenność samą sobie.

Kiedy w umyśle pojawia się ta przestrzeń, może nas skonfundować albo też może być łatwo przeoczona. To tak jakby każdy z nas był złodziejem który włamał się do domu, rozgląda się wokół i decyduje: „Cóż, nie ma tu wiele, poszukam sobie innego miejsca”. Mijamy się z tą realizacją, że kiedy puszczamy, kończy się dukkha. Zamiast tego ignorujemy tą nieruchomą, otwartą, czystą jakość i idziemy w poszukiwaniu następnej rzeczy, i wtedy znów następnej i znów następnej. Nie „kosztujemy nektaru” soku rigpa. My tylko przechodzimy przez tą pijalnię soków. Wygląda jakby nic tu nie było. Wszystko jawi się dość nudnym: ani pożądania ani strachu, ani innych spraw którymi można byłoby się zająć. Zatem zatrudniamy takie postawy jak: „Jestem nieodpowiedzialny; powinienem mieć obiekt by się na nim koncentrować; czy powinienem przynajmniej kontemplować nietrwałość; nie zajmuję się swoimi sprawami. Szybko, muszę sobie znaleźć jakąś pracę”. Kierowani najlepszymi intencjami, błądzimy i nie kosztujemy smaku tego soku, który jest właśnie tu. Kiedy chwytanie zostaje wstrzymane, pojawia się ostateczna prawda. To takie proste.

Czcigodny Ananda i inny mnich, debatowali o naturze stanu nieśmiertelności i zdecydowali skonsultować się z Buddą. Chcieli wiedzieć: „Jaka jest natura nieśmiertelności?” Byli przygotowani na długie wyjaśnienia. Ale odpowiedź Buddy była bardzo krótka: „Wstrzymanie chwytania jest nieśmiertelnością”. To jest to. W tym punkcie nauczania dzogczen i therawady są identyczne. Kiedy zatrzymuje się chwytania, jest rigpa, jest nieśmiertelne, koniec cierpienia, dukkha-nirodha.

Pierwsze nauczanie Buddy o Czterech Szlachetnych Prawdach mówi bezpośrednio o tym. Dla każdej z czterech prawd, jest metoda w jaki sposób do niej podchodzić. Pierwsza Szlachetna Prawda – o dukkha, braku satysfakcji – jest „do zrozumienia”. Musimy rozpoznać: To jest dukkha. To nie jest rigpa. To jest marigpa (brak przytomności, ignorancja) i jest to zatem niesatysfakcjonujące. Drugą Szlachetną Prawdą, przyczyną cierpienia, jest skoncentrowane na sobie pożądania, pragnienie. Musi ono „być puszczone, uwolnione, porzucone”. Czwarta Szlachetna Prawda – Ośmioraka Ścieżka jest „do bycia kultywowaną i rozwijaną”.

Ale co jest szczególnie interesujące w tym kontekście, to, że Trzecia Szlachetna Prawda, dukkha-nirodha, zakończenie dukkha, jest „do bycia zrealizowaną”. To oznacza, że kiedy dukkha ulega wstrzymaniu, zauważasz to. Zauważasz: „Och! Wszystko jest okay”. To jest czas, gdy możemy po prostu „być” bez stawania się. „Aha” - smak nektaru rigpy – ach, to jest w porządku”. Świadoma realizacja zakończenia cierpienia, pustki, przestrzeni umysłu to wszystko jest uważane za decydujące elementy właściwej praktyki w tradycji theravady.

Realizacja nirodha jest w pewien sposób najważniejszym aspektem pracy z Czterema Szlachetnymi Prawdami. Jest nie-determinowana, nie można o niej zbyt wiele powiedzieć, ale jest tą która zawiera klejnot, nasienie oświecenia.

Chociaż doświadczenie dukkha-nirodha nie jest rzeczą, nie oznacza to, że nic tam nie ma. W rzeczywistości jest to doświadczenie ostatecznej prawdy. Jeżeli nie będziemy się śpieszyć z poszukiwaniami coraz to nowych doświadczeń, i zwrócimy uwagę na koniec dukkha, otworzymy się na tą czystość, radiację i spokojność.

*Autor omawia tu niższe poziomy realizacji. Arahat nie ma takich problemów.