Synu mój, uciekaj od namiętności twego serca

83. Właśnie dlatego, że widzieli ludzką słabość, ojcowie pozwolili każdemu człowiekowi prowadzić życie według jego sił, poznania, gorliwości oraz według pomocy, jakiej udziela łaska, byle tylko pozostawał w życiu eremickim i w pokoju. Albowiem bez pokoju i bez samotności ten, kogo Pan uznał za godnego Jego łaski, dla chwały Jego imienia, nie jest godzien, aby zostać wezwany do przebywania sam na sam z Synem Bożym.

86. Dwie cnoty obejmują i zbierają w sobie wszystkie cnoty. Dzięki nim ma swój początek i osiąga doskonałość działanie umysłu, a człowiek zdobywa czystość serca. Te dwie cnoty koniecznie potrzebują, aby prowadzić życie w pokoju. Te cnoty to: modlitwa bez oziębłości i rozproszeń oraz zniszczenie myśli namiętnych i demonicznych pokus, których poruszenia odczuwa się w sercu, gdzie chcą się narzucić i wszystko opanować.

88. Bracie mój, jeżeli kochasz sposób życia w pokoju, to twój umysł otrzyma światło i dojdziesz do opanowania poruszeń twojej duszy; oraz będziesz potrafił umniejszyć i rozpoznać poruszenia namiętności, które bywają pobudzane w tobie przez wspominanie grzechów. Zostaniesz wyposażony we wszystko, co jest ci niezbędne w tych wojnach demonów, które są nazywane myślami demonicznymi.

90. Czy wiesz, czym jest walka lub wojna przeciw namiętnościom? Albowiem żaden spośród różnych rodzajów wiedzy nie może się równać z tym, gdy człowiek zdaje sobie sprawę ze swojej namiętności, zwalcza ją i odsuwa od siebie siłą swojej woli. Idąc taką drogą, człowiek szybko uzyskuje czystość serca i ogląda Boga.

91. Czytasz, pojmujesz i poznajesz, czym jest czystość umysłu? I jak ją osiągnąć? I jakie to są namiętności, które trzeba znieść, aby ją posiąść? I co narodzi się z czystości umysłu? I poprzez jakie praktyki i wojny przezwycięży człowiek te namiętności, aby potem wygrać we wszystkich bitwach w swoim życiu; aby otrzymał w darze rozeznanie duchowe, które sprawi, że będzie zdolny do roz­różnienia dokładnego i bezbłędnego między wojnami demonów i myślami namiętnymi?

96. To ona określa każde działanie umysłu i wymaga prawa pokoju, którym, jak to już powiedzieliśmy, jest modlitwa bez oziębłości i unicestwienie grzesznych myśli. Człowiek nigdy nie znajdzie radości w przyzwoleniu myśli na grzech, co jest owocem rozluźnienia; chyba że jego niedbałość została spowodowana przez zawziętość i upór nieprzyjaciela. Przede wszystkim trzeba wzbudzić w sobie bezmierną nienawiść wobec grzechu, ponieważ to sprawia, że praktyka pokoju stanie się słodka dla człowieka i nie jest on już dręczony przez niepokój.

101. Wiedz, że kto w odosobnieniu ciężko pracuje, aby zmęczyć swoje ciało, lecz nie pracuje nad swoją świadomością, ale jest niestały i ambitny, ten raz po raz będzie popadał w niedbalstwo. Natomiast kto wraz z pracą ciała zatrudnia także myśl, ten nie będzie zdolny do zaniedbań, albowiem zaangażowanie jego serca nie pozwala mu na odpoczynek. Dlatego właśnie działanie umysłu jest rzeczą wielką, trudną i długotrwałą. Ale w miarę, jak rozszerza się jego działanie, coraz liczniejsze są jego owoce.

102. Jeżeli wybrałeś praktykę ciała i umysłu, nie trać cierpliwości i nie podejmuj wysiłku umysłu oraz wysiłków ciała ponad twoje siły i twój poziom; ale postępuj powoli i krok po kroku dąż do tego, aby zanurzyć się w praktyce umysłu; a wtedy ona stanie się dla ciebie punktem odniesienia i przewodnikiem dla twego serca odnośne do tego, jak przeciwstawiać się demonicznym myślom.

103. Twój ojciec Izajasz mówi ci, naucza cię i zachęca, i pociąga do praktyki umysłu, gdy stwierdza: „Ty, synu mój, uciekaj od namiętności twego serca, tych, które rozpętują w tobie walkę; a twój Pan zniszczy wszystkich twoich przeciwników i rozproszy ich".

Za: Św. Izaak z Niniwy, Gramatyka życia duchowego, wstęp, przekład z języka włoskiego, opracowanie i redakcja naukowa: Ks. Jan Słomka, Biblioteka Ojców Kościoła, Wydawnictwo „M”, Kraków 2010