Sergiusz
nie zostawił po sobie żadnych pism, a jego poglądy trzeba w
znacznej mierze rekonstruować z biografii spisanej przez jednego z
jego bezpośrednich następców. Wydaje się, jak gdyby Sergiusz
powtórzył wszystkie etapy historii monastycznej w ciągu zaledwie
kilku lat. Na początku udał się wraz ze swym bratem na „pustynię"
w poszukiwaniu oddzielenia od świata i ciszy. Po tym, jak został
porzucony przez brata, w ciągu kilku lat doświadczył wszystkich
prób i pokus czyhających na eremitów. Dopiero wówczas niechętnie
przystał na towarzystwo kilku innych mnichów, w wyniku czego
powstała wokół niego niewielka, luźno zorganizowana wspólnota,
tzw. skit. W końcu udało się go przekonać, podobno pod wpływem
nacisków samego patriarchy Konstantynopola, do przyjęcia Reguły
Studyckiej, a tym samym przekształcenia monasteru św. Trójcy
we wspólnotę cenobicką. Miejsce zaprzysiężonego ubóstwa miał
zająć niespotykany, choć z początku mimowolny dobrobyt.
Pozostaje
niejasne, czy Sergiusz pozostał przeciwnikiem posiadania majątków
ziemskich: możliwe, że za jego życia monaster nie był
właścicielem wsi, choć w kolejnych latach miało to ulec zmianie.
W każdym wypadku rozwój wspólnoty oraz towarzyszący temu wzrost
jej znaczenia publicznego nie dokonał się kosztem osobistej
prostoty, pokory i łaskawości Sergiusza. Zapis jego doświadczeń
mistycznych lokuje je z pewnością w późniejszych latach życia.
Czytelnik
biografii Sergiusza napotyka na wiele niejasności dotyczących
natury i okoliczności owych doświadczeń, pierwszych tego rodzaju
udokumentowanych przeżyć wśród ruskich świętych. (...)
Najwyraźniej
jednak we wszystkich występowała wizja światłości, co wskazuje
na to, że były one owocem hezychastycznych praktyk i modlitwy. Na
pewno nie budzi zdziwienia odkrycie, że w bibliotece klasztornej
znajdowały się nie tylko dzieła z XV wieku,
ale - co istotniejsze - czternastowieczne słowiańskie przekłady
dzieł takich mistrzów hezychazmu jak Szymon Nowy Teolog i Grzegorz
z Synaju.
Właśnie
za sprawą tych i podobnych tłumaczeń (liczba tekstów
bizantyjskich przełożonych na języki słowiańskie miała podwoić
się w latach 1350-1450) hezychazm zaczął przenikać na tereny
Rusi. Tłumaczeń takich dokonywano na górze Athos, przypuszczalnie
w Konstantynopolu, z całą pewnością w Bułgarii. Jeszcze
ważniejszą rolę odegrali głosiciele zawartych w nich nauk, między
innymi wspomniany wcześniej metropolita Cyprian, sam będący
bułgarskim tłumaczem, który zdobył doświadczenie w klasztorze na
górze Athos.
Za:
Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja;
redakcja: Jill Raitt, współpraca: Bernard McGinn i John Meyendorff,
tytuł oryginału: Christian Spirituality, Vol. 2: High Middle Ages
and Reformation (Word Spirituality, Vol 17), przekład: Piotr
Blumczyński, Seria MYSTERION, Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków 2011
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.