Gadulstwo

Gadulstwo to zwyczaj mówienia wiele a bez zastanowienia. 14 2. A gaduła to ktoś taki, kto przysiadłszy się do nieznajomego, najpierw wychwala swą żonę, potem opowiada, co mu się w nocy śniło, potem szczegółowo wyłuszcza, co było na obiad. 3. A dalej rzecz wiodąc oświadcza, że dzisiaj ludzie są o wiele gorsi niż dawniej, że ceny pszenicy na rynku (nie)15 są niskie, że w mieście roi się od cudzoziemców, że morze od Dionizjów 16 jest zdatne do żeglugi i że zdałoby się to na zbiory, gdyby Zeus zesłał trochę więcej deszczu. I że swe pole uprawiać będzie na przyszły rok, i jak kosztowne jest życie, i że Damippos ustawił największą pochodnię17 podczas mi steriów, i wiele kolumn jest w Odeonie 18. A jeszcze: «Wczoraj miałem wymioty» albo «jaki dzień mamy dzi siaj». Jeszcze i to doda, że misteria przypadają na miesiąc Boedromion 19, a Apaturie 20 na Pyanepsion 21, Dionizje zaś Wiejskie na Poseideon22. A jeśli ktoś to wszystko cierpliwie znosi, to nic prędko mu da spokój. 23

14. Pierwszy z galerii typów niepowściągliwych w mówieniu. Gaduła, w odróżnieniu od wielomównego (VII), plotkarza (VIII) i obmówcy (XXVIII), którzy również nadużywają języka, mówi z nieodpartej potrzeby podtrzymywania jednostronnego kontaktu z drugimi. (Por. EN 1117 b 34).

15. <nie> jest poprawką jednego z dawniejszych wydawców, przyjętą przez Navarre'a.

16. Święta wiosenne (marzec—kwiecień) ku czci Dionizosa, tzw. Dionizje Wielkie, obchodzono w Atenach bardzo uroczyście, zwłaszcza od czasu, gdy Ateny stanęły na czele Związku Morskiego. Zbiegało się bowiem to święto z dorocznym wznawianiem żeglugi na morzu, a w związku z tym — z dużym zjazdem przedstawicieli miast związkowych, którzy przybywali do Aten w celu wpłacenia rat należnych w kasie Związku.

17. Teofrast nawiązuje tu do nieznanego bliżej zwyczaju ustawiania pochodni przez prywatne osoby w czasie misteriów.

18. Odeon to budynek teatralny kryty, przeznaczony na popisy muzyczne, zwłaszcza śpiewacze. Mowa zapewne o Odeonie wzniesionym za czasów Peryklesa.

19. W miesiącu Boedromion (wrzesień—październik) obchodzono trzydniowe święto ku czci Demetry i Persefony, tzw. Wielkie Eleuzynie. W trzeci dzień świąt odbywały się misteria.

20. Apaturie — były świętem, w czasie którego obywatele wpisywali swych synów na członków fratrii, czyli do związku trzydziestu rodów.

21. Miesiąc Pyanepsion odpowiadał drugiej połowie naszego października i pierwszej połowie listopada.

22. Dionizje Wiejskie były jednym z pięciu świąt ku czci Dionizosa, połączonych z uprawą wina. Było to święto pierwszego wina, obchodzone w miesiącu Posejdeon (grudzień—styczeń).

23 Morał bizantyński: Przed takimi ludźmi należy uciekać co sił, jeżeli się nie chce dostać gorączki. Ciężko jest bowiem sprostać tym, którzy nie odróżniają czasu wolnego od czasu pracy.

Teofrast, Charaktery

tłum. Izydora Dąbska,