Czysta i nieprzerwana modlitwa

  Czysta i nieprzerwana modlitwa stanowiła dla Kasjana esencję życia monastycznego. Jak powiedział Izaak na początku rozmowy 9, „całe przeznaczenie zakonnika i wszelka doskonałość serca do jednego zdążają celu, mianowicie do ciągłej, nieprzerwanej i wytrwałej modlitwy". Po takim określeniu celu życia mnicha pisarz rozwija temat w rozmowie 10,6-7 w jednym z ważniejszych dla jego dzieła fragmentów mistycznych. Skoro w modlitwie widzimy Jezusa zgodnie ze stopniem oczyszczenia, do jakiego zdołaliśmy już dojść, postrzegamy Go albo w Jego skromnej cielesnej postaci, albo też „wewnętrznem okiem duszy oglądamy Jezusa (...) uwielbionego i przychodzącego w chwale swego majestatu" (Rozmowy 10,6). Aby dane nam było takie widzenie, którego biblijne potwierdzenie odnajdujemy w relacji o Przemienieniu Pańskim (Mt 17,1-8), musimy wycofać się ze świata w swą samotność po to, byśmy, wciąż jeszcze zamieszkując swą cielesną powłokę, mogli choć trochę zbliżyć się do owego przyszłego stanu, w którym Bóg będzie wszystkim we wszystkich (1 Kor 15,18).

*

Nie da się jej oddać słowami, następuje bowiem wówczas, gdy wszelkie władze poznawcze duszy przekraczają swe granice (wewnętrznie lub zewnętrznie) w porywie zachwytu umysłu (9,31; 10,10) lub zachwytu serca (10,11). Podawane przykłady dowodzą, że modlitwa płomienna trwa zaledwie moment, choć Kasjan nie podejmuje żadnych prób bardziej szczegółowego opisu jej ulotności. Modlitwa taka, powiada, naśladuje przykład, jaki dał nam Jezus (w związku z czym cytuje Łk 5,16 i 22,44). Mistyk przywołuje również świętego Antoniego na pustyni, a zwłaszcza jego stwierdzenie, że: „nie jest to (...) doskonała modlitwa, póki zakonnik wie o sobie lub choćby tylko o tem, że się modli" (Rozmowy 9,31).

Za: Bernard McGinn, Patricka Ferris McGinn, Mistycy wczesnochrześcijańscy. Wizje Boga u Mistrzów duchowych,  seria: MYSTERION, przekład: Ewa Elżbieta Nowakowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008