Paticcasamuppada - wypisy i komentarze 1

Załóżmy, że człowiek wędrujący po gęstym lesie znalazłby starodawną ścieżkę, starodawną trasę, uczęszczaną przez ludzi dawnych czasów i podążyłby nią i czyniąc tak odkryłby starożytne miasto, starożytną królewską stolicę, gdzie mieszkali ludzie dawnych czasów, z parkami, gajami i jeziorami, otoczone murem, o pięknym widoku, tak też ja odkryłem starodawną ścieżkę, starodawną trasę uczęszczaną przez W Pełni Przebudzonych dawnych czasów. SN 12: 65 D 14

Natura rzeczy jest niezmienna w czasie i przestrzeni. Ale jaka ona jest? O co tak naprawdę chodzi w życiu? Sytuację zwykłego człowieka dobrze oddaje wypowiedź Connellego: „Nikt nie zaczyna gry bez poznania jej zasad. A jednak większość z nas gra w niekończącą się grę życia bez nich, ponieważ nie jesteśmy w stanie odkryć jakimi one są”. Bez przewodnictwa Dhammy ludzie w mniejszym lub większym stopniu błądzą po omacku. Dhamma jako opisująca naturę rzeczywistości, jest jedynym godnym zaufania przewodnikiem. Przewodnikiem, którego obecność jest niezbędna, choć z jej niezbędności zwykły człowiek nie zdaje sobie sprawy.

Z powyższego cytatu jasno wynika, że Budda nie jest twórcą Dhammy, lecz jej ponownym odkrywcą. Czasami pojawiają się tak zwani milczący Buddowie, którzy doskonale rozumiejąc jak trudna do pojęcia przez pogrążoną w mrokach niewiedzy ludzkość jest Dhamma, dają sobie spokój z jej nauczaniem. Nasz historyczny Budda ogłaszając Dhammę, nie jest zatem „tylko” odkrywcą, lecz także ofiarodawcą wolności i nieśmiertelności. „Czy potrafisz przekazać mi swoje oświecenie?”, pyta pewien poszukiwacz prawdy współczesnego indyjskiego mistrza. „Oczywiście, ale czy ty potrafisz je przyjąć?” Ta anegdota dobrze obrazuje podstawy problem, że choć Dhamma jest podarunkiem nieśmiertelności, mało kto jest gotowy go przyjąć. Nie tylko pojawienie się Buddy jest niezmiernie rzadkim zjawiskiem, niezmiernie trudno spotkać i tego, kto byłby w stanie zrozumieć Dhammę Buddy.