Tylko przez mądrego, nie przez głupca

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał blisko Savatthi we Wschodnim Parku w Pałacu Matki Migary. Przy tej okazji Zrealizowany wyszedł wieczorem z odosobnienia i siedział na zewnątrz bramy. Wtedy Król Pasenadi z Kosala podszedł do Zrealizowanego, pokłonił mu się i usiadł z boku. W tym momencie, nieopodal Zrealizowanego przeszło siedmiu ascetów o skudlonych włosach, siedmiu Niganthów, siedmiu nagich ascetów, siedmiu ascetów o jednym ubraniu, i siedmiu wędrowców, wszyscy o owłosionych ciałach i długich paznokciach, niosący swe rekwizyty w tobołkach przewieszonych przez ramię. Król Pasenadi z Kosala zobaczył te grupy siedmiu przechodzące nieopodal Zrealizowanego. Widząc je, wstał z miejsca, ułożył swą szatę na jednym ramieniu, uklęknął swym prawym kolanem na ziemi i po wzniesieniu swych złączonych rąk w kierunku tych grup siedmiu, wypowiedział swe imię trzy razy: „Czcigodni panowie, jestem Królem Pasenadi z Kosala!” Wtedy, zaraz po odejściu tych grup siedmiu, Król Pasenadi z Kosala podszedł do Zrealizowanego, pokłonił mu się, usiadł z boku i powiedział do Zrealizowanego: „Czcigodny panie, czy to możliwe by jacyś z nich byli tymi w świecie, którzy są arahatami bądź wstąpili na ścieżkę prowadzącą do stanu arahata?” „Wielki królu, będąc świeckim cieszącym się zmysłowymi przyjemnościami, żyjącym w domu obciążony dziećmi, używającym drzewa sandałowego z Kasi, noszącym girlandy, używającym pachnideł i maści i operującym złotem i srebrem, jest ci trudno wiedzieć czy są oni czy też nie są arahatami lub czy weszli na ścieżkę prowadzącą do stanu arahata. To przez życie z osobą jej moralność jest do poznania, wielki królu, i tylko po długim czasie, nie po krótkim czasie; i tylko po rozważeniu, nie bez rozważenia; i tylko przez mądrego, nie przez głupca. To przez stowarzyszenie się z osobą, jej czystość jest do poznania, wielki królu, i tylko po długim czasie, nie po krótkim czasie; i tylko po rozważeniu, nie bez rozważenia; i tylko przez mądrego, nie przez głupca. To w nieszczęściu hart ducha osoby jest do poznania, wielki królu, i tylko po długim czasie, nie po krótkim czasie; i tylko po rozważeniu, nie bez rozważenia; i tylko przez mądrego, nie przez głupca. To przez dyskusję z osobą, jej mądrość jest do poznania wielki królu, i tylko po długim czasie, nie po krótkim czasie; i tylko po rozważeniu, nie bez rozważenia; i tylko przez mądrego, nie przez głupca”. „To cudowne, czcigodny panie! To wspaniałe, cudowny panie! Jak dobrze to zostało powiedziane przez Zrealizowanego. Są oto moi szpiedzy, informatorzy, którzy wracają z przeszpiegów z kraju. Wpierw informacja jest przez nich zbierana i później sprawiam że ją odkrywają. I czcigodny panie, kiedy obmyją się z kurzu i błota, dobrze okapią i wyperfumują i wytrymują swe włosy i brody i przyodzieją się w białe szaty, oddają się i zapewniają sobie pięć rodzajów zmysłowych przyjemności”. Wtedy, rozumiejąc tego znaczenie, Zrealizowany wygłosił przy tej okazji taką inspirującą wypowiedź:

Nie powinien wysilać się wszędzie
Nie powinien być czyimś człowiekiem.
Nie powinien żyć w zależności od drugiego,
Nie powinien czynić interesu z Dhammy.

Udana 6. 2